zelfonderzoek

Zelfonderzoek is het vermogen om een te onderzoeken fenomeen (denk bijvoorbeeld aan de bureaucratie) op de eigen persoonlijke leefwereld te betrekken. Anders gezegd, het verschijnsel zó dichtbij te halen dat je het probleem dat je wilt oplossen direct ervaart, in plaats van ziet als ‘van iemand anders’ of ‘van het systeem’. De Gentse hoogleraar Paul Verhaeghe zei eens in een reactie op onze toenemende ontevredenheid over ‘het systeem’: “Wij klagen over het systeem. Maar wij zijn zelf het systeem”.

Zelfonderzoek is ook het vermogen om continue met jezelf in dialoog te zijn, een vorm van denken die, zoals de filosoof Hannah Arendt zei, “leidt tot het vermogen om goed van kwaad en mooi van lelijk te kunnen onderscheiden”. Wat iets heel anders is dan het vergaren van objectieve kennis.