Performance studies In het organisatiediscours staat het begrip performance(management) voor een op meetbare prestatie en winst gerichte wijze van werken en aansturing. In de kunst staat het begrip performance voor werk waarin de kunstenaar zichzelf of zijn eigen leven tot kunst maakt. Een bekende performance artist is bijvoorbeeld Marina Abramovic (zie: http://www.npo.nl/marina-abramovic-the-artist-is-present-avro-close-up/26-06-2012/AVRO_1529983. Recent wordt die wijze van werken ook betrokken op andere discoursen en onderzoek ik de waarde en praktijk ervan voor het organisatiewerk.

The making of is een bekend begrip voor de registratie van het maakproces van een werk, bijvoorbeeld een film of een schilderij. In de kunstfilosofie heeft het de betekenis van ‘het telkens opnieuw laten gebeuren van het kunstwerk door het publiek. Met andere woorden, het kunstwerk komt tot leven in de aanschouwing ervan door het publiek en in die zin ‘maakt’ het publiek het kunstwerk ‘mee’. In het verslaan van het maakproces van Hacking Habitat probeer ik beide betekenissen te combineren.

Nieuwe ruilsystemen is een begrip in de ‘nieuwe economie’, waarin ook andere waarden tellen dan die van het geld waardoor er ook alternatief geruild kan worden (in natura, in kennis, etc.). Ik experimenteer daar mee in bijvoorbeeld mijn alternatieve samenwerking met het bureau Twynstra Gudde en onderzoek het in onder andere Art Meets Science and Spirituality in a Changing Economy revisited en The making of van Hacking Habitat.

Zie ook: http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2012-2013/gat-in-de-markt.html

Hacking is het op creatieve wijze zoeken naar gaten in, of nieuwe mogelijkheden van een systeem. Meestal richten hackers hun pijlen op technologische systemen, maar ook het menselijk gedrag is soms hun doelwit. De Leuvense filosoof Ann Meskens rekt de term hacken op tot een ‘geestesgesteldheid’ en in die betekenis onderzoek ik het als een ongeautoriseerde (organisatie)interventiestrategie:

“Éen: Hacken is niet hetzelfde als cracking, het illegaal inbreken in computerbestanden.

B. Hacken is een geestesgesteldheid. Ik herhaal: hacken is een geestesgesteldheid.

Drie: Hacken is een spel van het lenige individu tegenover het

Praktische wijsheid is de Nederlandse vertaling van het Griekse phronèsis, een term van Aristoteles. Deze praktische wijsheid bestaat uit drie basisingrediënten: logos, pathos en ethos. Logos betekent logisch consistent zijn, het inhoudelijk en rationeel beargumenteren van het handelen op basis van de geanalyseerde werkelijkheid. Pathos betekent het handelen met gevoel, inleving op basis van de ervaren werkelijkheid. Ethos betreft een grondhouding, een persoonlijkheid die ten grondslag ligt aan het handelen van de mens en er richting aan geeft. In ons werk overheerst vaak de logos, en dat kan leiden tot

Creativiteit is een vermogen waarover elk mens beschikt, maar is in veel werk verloren gegaan en terugverwezen naar de prívesfeer en de culturele sector. Volgens Joseph Beuys was “jeder Mensch ein Künstler”, waarmee hij bedoelde dat elk mens het vermogen heeft om vorm te geven aan de spanning tussen de chaos en de orde die het leven nu eenmaal is. Creativiteit betekent voor hem ook dat elk mens drager is van talenten en dat de menselijke geest vindingrijk is.

Een werkplaats biedt de deelnemende professionals de ruimte om hun talenten, hun

Vakmanschap wordt in vakliteratuur vaak gelijk gesteld aan bekwaamheiden betekent dan je vak verstaan, over routine en handelingssnelheid beschikken en kunnen omgaan met telkens nieuwe vragen en problemen. Richard Sennet benadrukt in The Caftsman dat vakmanschap ook een kwaliteit is die diep in de persoon zit verankerd en zingevend is. Vakmensen verbinden zich volgens hem niet alleen met de waarden van hun vak of beroepsgroep, maar ontwikkelen ook eigen overtuigingen en waarden. Werken vanuit vakmanschap geeft mensen de mogelijkheid om een zinvolle bijdrage te leveren aan de wereld om hen

Maakproces is een term uit de kunst die verwijst naar een wijze van werken waarbij het maken zelf centraal staat, en in veel mindere mate het ding dat met dat maken wordt voortgebracht. De focus van de kunstenaar is wezenlijk anders dan die van de ambachtsman, die in zijn werk een welbeschreven doel (product) nastreeft en dat werk ook grotendeels volgens vaste handelingen of een bepaald protocol (ontwerp) uitvoert. In het werk van de kunstenaar zijn het maken (werk als een werkwoord) en het gemaakte (werk als zelfstandig naamwoord) niet

Improvisatie zo leerde ik van kunstenaars, is het vermogen is om te werken met het materiaal of de situatie die zich ter plekke aan je voordoet – wat niet hetzelfde is als alle in je hoofd opgeslagen kennis kunnen reproduceren. Van de Duitse hoogleraar en componist Christopher Dell (auteur van het boek Die improvisierende Organisation) leerde ik dat improvisatie ‘a technology of non-externalization’ is: het vermogen om niet te plannen. Hier liggen directe verbanden met performance art.

Zelfonderzoek is het vermogen om een te onderzoeken fenomeen (denk bijvoorbeeld aan de bureaucratie) op de eigen persoonlijke leefwereld te betrekken. Anders gezegd, het verschijnsel zó dichtbij te halen dat je het probleem dat je wilt oplossen direct ervaart, in plaats van ziet als ‘van iemand anders’ of ‘van het systeem’. De Gentse hoogleraar Paul Verhaeghe zei eens in een reactie op onze toenemende ontevredenheid over ‘het systeem’: “Wij klagen over het systeem. Maar wij zijn zelf het systeem”.

Zelfonderzoek is ook het vermogen om continue met jezelf in dialoog te